Oncologische huiddeffecten
Er kunnen oncologische wonden en oncologische ulcera ’s ontstaan.
Een oncologische ulcus is een direct gevolg van tumorgroei en is er geen sprake van een natuurlijke genezingsproces. De oncologische wonden kunnen ontstaan door radiotherapie of chemotherapie en ze zijn meestal goed te behandelen.
Oncologische ulcera zijn minder goed te behandelen. Je kunt ze kwalificeren op verschillende manieren.

 

De landelijke richtlijnen oncologische ulcera classificeert ze als volgt:
• Graad 1: intacte epidermis met dreigende aantasting van de huid door onderliggend tumorweefsel
• Graad 2: beginnende aantasting subcutis
• Graad 3: diepe doorgroei met aantasting subcutis
• Graad 4: droge en/of vervloeide necrose tot dertig procent van het wondoppervlak
• Graad 5: droge en/of vervloeide necrose op meer dan dertig procent van het wondoppervlak

 

De WCS-classificatie deelt oncologische ulcera in zwart-geel-rood in. Er is sprake van een combinatie van twee of drie types:
• Zwarte wond: een wondoppervlak bedekt met zwarte necrose. Bij oncologische ulcera is de overgang tussen necrotisch weefsel en tumorweefsel niet scherp begrensd, bij niet oncologische ulcera is dit scherp begrensd
• Gele wond: een wondoppervlak bedekt met geel beslag.
• Rode wond: een schoon wondoppervlak. Bij oncologische ulcera is het rode weefsel

 

tumorweefsel, bij niet oncologische ulcera is het granulatieweefsel
Behandeling van oncologische ulcus is gericht op het behandelen van de onderliggende tumor met radiotherapie, chirurgie of chemotherapie. Het bereiken van maximaal comfort wordt bereikt door:
• Lokale of systemische toediening van medicatie
• Gevolgen van geurproblemen
• Voedings- en hydratietoestand te optimaliseren
• Voorkomen van druk op aangetaste en bedreigde huidgedeelten
• Psychosociale begeleiding door tijdig te overleggen met behandelend arts

 

De factoren die een negatieve invloed hebben op de oncologische ulcera
• Roken
• Te lang wachten met melden van complicatie
• Hogere leeftijd
• Infecties
• Fistelvorming, urine of feces die via de wond naar buiten komen

 

Wondverzorging van oncologische ulcera. Spoel de wond eenmaal daags onder de douche of met kraanwater of 0,9% NaCI.

Wondbedekkers bij een rode wond:
• Weinig exsudaat: wondcontactmateriaal op synthetische/siliconen basis, afgedekt met absorberend verband.
• Veel exsudaat: schuimverband of hydrofiber, afgedekt met absorberend verband.

Wondbedekkers bij een gele wond:
• Weinig exsudaat: hydrogel en/of wondcontactmateriaal op synthetische basis, afgedekt met absorberend verband
• Veel exsudaat: alginaat of hydrofiber, afgedekt met absorberend verband

Wondbedekkers bij een zwarte wond:
• Weinig exsudaat: hydrogel en/of wondcontactmateriaal op synthetische basis, afgedekt met absorberend verband
• Veel exsudaat: alginaat of alle absorberende wondbedekkers, afgedekt met absorberend verband.

 

Algemeen:
• Matige bloedingsneiging: alginaat
• Ernstige bloedingsneiging: hemostatische materialen
• Bij het weken van de wondranden door overmatig wondvocht: wondrandbeschermende zalf of film gebruiken
• Bij geurproblematiek: geurneutraliserend verband in combinatie met alle soorten verband.
• Fixeer het verband met op maat geknipt buisverband of fixatiebroekjes voor incontinentiemateriaal.

 

Psychosociale problemen bij oncologische ulcera. De onaangename geur van de wond wordt veroorzaakt door uitscheidingsproducten van anaerobe bacteriën die zich in het weefselversterf bevinden. Daardoor wordt de zorgvrager telkens geconfronteerd met zijn ziekte. De zorgvrager kan ook te maken krijgen met:
• Verstoorde zelfbeeld
• Schaamte
• Gevoel onaantrekkelijk te zijn
• Aantasting van vertrouwen
• Verwaarlozing van uiterlijk
• Verlies van gevoel van seksuele en sociale gelijkwaardigheid
• Verlies van identiteit als man of vrouw en als persoon
• Boosheid
• Angst
• Somberheid
• Gevoelens van toenemende afhankelijkheid
• Verlies autonomie
• Sociaal isolement
• Veranderde relatie met partner
• Ontwijkende houding naar omgeving
• Overbelasting van de mantelzorg